Επιλογή κειμένου: Τηλέμαχος Χορμοβίτης
«Ο γηγενής πληθυσμός της Παλαιάς Ελλάδας, η ραχοκοκαλιά του αντιβενιζελισμού…, είχε δοκιμαστεί σκληρά από την πολεμική εξόρμηση της δεκαετίας (1912-1922). Εκτός από την κατακόρυφη αύξηση της φορολογίας, την φτώχεια και τον βασανιστικό υποσιτισμό, τις εξορίες και την ηθική εξόντωση, πολλές οικογένειες μετρούσαν νεκρούς λόγω των βενιζελικών ακροτήτων στην κορύφωση του Διχασμού…(Μετά το 1922) Το ζοφερό τοπίο συμπληρωνόταν με την ολική επαναφορά του βενιζελισμού στην εξουσία, τη δραματική εκτέλεση των Έξι αντιβενιζελικών προσωπικοτήτων, τη βενιζελική στρατοκρατία που τους καταπίεζε, την πιθανή έξωση του Θρόνου από την Ελλάδα και την οικονομική προτεραιότητα των προσφύγων, γεμίζοντας τους αντιβενιζελικούς με λύπη και απαισιοδοξία για το μέλλον τους.
Αναμφίβολα, ο κορυφαίος εκπρόσωπος του αντιβενιζελικού ψυχισμού στη λογοτεχνία και κατεξοχήν στην ποίηση υπήρξε ο Κώστας Καρυωτάκης. Στη συλλογή ποιημάτων του “Ελεγεία και σάτιρες”, που εκδόθηκε το 1927, συμπυκνώνει στον πεσιμισμό του όλη την απελπισία και την απογοήτευση του μέσου μικροαστού αντιβενιζελικού πολίτη της περιόδου 1922-1926. Στα ποιήματά του ζωντανεύει η καταραμένη γενιά του Μεσοπολέμου που θερίστηκε από την φτώχεια, την αρρώστια, την απελπισία και τον μηδενισμό λόγω έλλειψης ιδανικών…Ακολούθησε ο καλλιτεχνικός του διωγμός , καθώς το έργο του λοιδορήθηκε από κριτικούς και κυρίως από τους βενιζελικούς Μιλτιάδη Μαλακάση και Βασίλη Ρώτα, που τον κατηγόρησαν ότι δεν βοηθούσε την κοινωνία με την απαισιόδοξη ποίησή του, ενώ ακολούθησε και ο επαγγελματικός του κατατρεγμός με δύο δυσμενείς μεταθέσεις στην Πάτρα και την Πρέβεζα, αλλά και διαδοχικές στερήσεις μισθών από τον προϊστάμενό του (βενιζελικό) υπουργό Μιχάλη Κύρκο, που τον οδήγησαν στην αυτοκτονία το 1928.
Ο Καρυωτάκης θεωρείται από πολλούς αριστερούς κριτικούς της λογοτεχνίας ως ποιητής της ατομικής και οντολογικής αγωνίας και της αστικής παρακμής, με ποίηση πολιτική “που πλησίασε πολλές φορές τους στόχους της αριστεράς”. Στη δική μου οπτική, ο Καρυωτάκης ποτέ δεν απομακρύνθηκε από την πολιτική και κοινωνική του καταγωγή. Αντίθετα, υπήρξε ο πλέον ειλικρινής και μάλλον ωμός εκπρόσωπος της. Ο πατέρας του είχε απολυθεί το 1917 από το Δημόσιο ως αντιβενιζελικός, ενώ ο ίδιος υπήρξε μέλος των επιστράτων το 1917 και μαχητικός συνδικαλιστής του αντιβενιζελισμού στα μετέπειτα χρόνια.»
(Ιωάννης Β. Δασκαρόλης, “Δημοκρατικά Τάγματα- Οι “πραιτωριανοί” της Β’ Ελληνικής Δημοκρατίας, 1923-1926″, Εκδόσεις Παπαζήση).
Σχόλια